Tor Jonsson er ein av våre mest lesne lyrikarar. Korleis veit vi det? Han er med i skulebøker og diverse lyrikkantologiar. Ja visst, men det er sanneleg mange diktarar. Her er ei tyngre indisierekkje: Dikt i samling, 1956. Diktning (dikt og prosa), 1963. Dikt, 1966. Og evig er Ordet (lyrikk i utval), 1970. Dikt i samling, 1975. Kvite fuglar (lyrikk i utval), 1978. Dikt i samling, 1987. Tor Jonssons beste, 1993. Ved grensa (dikt i utval), 1995. Dikt i samling, 1999. Tor Jonssons beste, 1999. Dikt i samling, 2010.
Eitt er sikkert: Forlaget lagar heile tolv utgåver av samla eller utvalde dikt fordi bøkene som før er sende ut til bokhandlarane, er utselde. Kvifor les så folk i dag ein lyrikar frå øvst oppi Gudbrandsdalen, som drap seg sjølv for 65 år sidan, og som endåtil skriv på nynorsk?
Tor Jonsson skreiv mange gode dikt. Men det har mange lyrikarar gjort, lyrikarar som nå er steindaude. Dikta hans er rett enkle å forstå med få eller ingen referansar til historie og mytologi, religion, vitskap, filosofi eller annan litteratur. Der har han opplagt ein forse framfor ein del andre kollegaer, under og over torva. Han skriv om einsemd, kjærleikslengt, natur, død – og Gud. Jau, jau, men slike
Dikta hans er rett enkle å forstå med få eller ingen referansar til historie og mytologi, religion, vitskap, filosofi eller annan litteratur.
sentrallyriske tema opptek jo dei fleste poetar.
Kor mange namn på lyrikarar trur du at forbipasserande i ei bygate kor som helst i Noreg kan ramse opp? I tillegg til Bjørnson og Wergeland, truleg Wildenvey. Øverland, Hagerup og Grieg av dei som enno hugsar krigen. Kanskje Jacobsen eller Børli, truleg Moren Vesaas og garantert Prøysen. Og Vold må vi håpe, av dei som er i live. Fleire? Tor Jonsson. Eg har sjølv utført testen ved eit par høve, med om lag tjue år imellom. Norddølen kjem endå sterkare ut om respondentane blir bedne om å sitere eit vers eller ei strofe eller to som dei minnest frå norsk poesi. Eg trur signaturen Eiv. H. i nekrologen i Aftenposten i 1951 formulerer mest presist av alle kvifor dikta til Tor Jonsson har fått ei så lang brukstid: «Hans meislede epigrammatiske strofer hogg seg inn i bevisstheten. Og man glemte dem ikke så lett, de hadde dype og tunge undertoner, de ble liggende og synge i en.»
«Eit ord er eit under». Guten drøymde tidleg om å bli diktar. Som ein av dei yngste nokosinne slapp han 16 år gamal til i Arbeidermagasinet med ei novelle. Det var gilde saker, bladet hadde eit opplag på nesten 40 000 og tre–fire gonger så mange lesarar. Nokre år seinare sende Tor Jonsson ein diktbunke til forlaga i hovudstaden. Då fekk han ein serie øyrefikar som svei i fleire år. Tiden Norsk Forlag trekte parallellar til Olav Aukrust, diktarguden i Lom, som Tor Jonsson prøvde å kjempe seg ut av skuggen frå. Gyldendal meinte at «diktsamlingen er bedre enn meget av det rytmeskvalderet som trykkes her i landet.» Men tida for rytmeskvalder var definitivt over, trudde den tydeleg modernistisk orienterte konsulenten og refuserte manuset. Det gjorde òg Noregs Boklag, men oppmuntra han til å arbeide vidare. Diktarspira kasta seg over manuset, strauk, heiv ut og niskreiv nytt. Olav Dalgard tykte manuset nå var mykje meir mogent, men han refuserte endå ein gong. Dalgard verka uroleg for karen bak orda og rådde han til å få seg ein jobb: «Han går i ring, og finn ikkje ut til livet, til samspel mellom livet og seg sjølv.» Ei profetisk formulering, skulle det syne seg.
Tor Jonsson makta ikkje å prøve seg endå ein gong før i 1942. Heime i Lom, mellom tyskararbeid på Dombås og gardsarbeid i Ringsaker i mars året etter, spretta han ein konvolutt. Så las 26-åringen brevet som omskapa han frå lausarbeidar til diktar.
Det var litt av ein debut, ja. Tittelen på samlinga, Mogning i mørkret, var dristig inntil det farlege midt i svartaste krigstida, i 1943. Det var også opningsdiktet «Ordet»:
Kva hjelp det å syngje som elv i det aude? Kva hjelp det å kyngje med klokker for daude?
Kva hjelp det å skapa all venleik i verda, når Ordet lyt tapa
for svolten og sverda?
Slik undrast og spør vi i modlause stunder. Men hugse det bør vi: Eit ord er eit under.
Dei gløymest dei gjæve, og alt det dei gjorde. Men livet er æve.
Og evig er Ordet.
Diktet smaug seg rett inn i okkupasjonskvardagen, der tyskarar og Quisling-styresmakta kappast om å sensurere også bokstavane. Etter krigen vart «Ordet» eit mykje sitert dikt. For sterkare og klårare kan det ikkje seiast kva for eit under eit ord kan vera.
Her var også dei andre temaa på plass, som klasseskiljet i muntersåre «Kong Husmannsgut».
Eg er ein fattig husmannsgut med bøter bak i broka.
Eg tente sidan eg slapp ut frå skulen og frå boka.
Han vart diktaren for dei fattige. Dette vitnar Arthur Arntzen om i utvalde Tor Jonsson-dikt, som han gav ut i 1993: «Eg møtte han som ung gut i mi eiga stusslegstugu i Tromsdalen ein mørk vinterkveld … Orda i sin enkle klårleik slo imot meg med veldig kraft og rørte ved strenger som låg djupt inne i meg.»
Tor Jonsson skreiv om einsemd, slik at lesaren ville hugse opningsverset resten av livet som eit fyndord:
Dette: å stå åleine
midt i ei verd så grenselaust rik, er som å leva livet
i lag med sitt eige lik.
Og han skreiv om døden. Med diktet «Klagar du» på berre fem linjer skar Tor Jonsson seg rakt inn i dei eksistensielle laga hjå lesaren:
Klagar du livet for gråe dagar, umetta magar,
sorger og sår?
Verst er å gå frå usådd åker og ufødd vår.
Litterære høgder og private djup. Tre år etter debuten var han ute med ei ny samling, Berg ved blått vatn. Mange med bygdebakgrunn kjende seg att i og la seg på minne «Til Grågrenda». Det byrjar slik:
Ei gåve gav du meg, grend av det gråe: Viljen til strid,
striden for meg
og dei andre småe,
– for alt som lid.
Og så avslutta han boka med «Norsk kjærleikssong». Dei tre versa skulle etter kvart mange kvinner og menn lære seg. Jau då, det handla om naturen og kanskje landet, men passa ikkje orda så utruleg godt på det mellom meg og deg og oss …
Eg er grana, mørk og stur. Du er bjørka. Du er brur under fager himmel.
Båe er vi norsk natur.
Eg er molda, djup og svart. Du er såkorn, blankt og bjart. Du ber alle voner.
Båe er vi det vi vart.
Eg er berg og naken li. Du er tjørn med himmel i. Båe er vi landet.
Evig, evig er du mi.
Under arbeidet med biografien om han, Berre kjærleik og død, ein biografi om Tor Jonsson, som kom ut i 1999, funderte eg på om eg skulle fortelja om dei upoetiske tilhøva diktet vart til i. Eg valde sanninga framfor å verne sarte poesisjeler, for historia fortel at inspirasjon kunne Tor Jonsson finne kvar som helst. I dette tilfellet på eit vårjorde i Ringsaker som han dreiv og gjødsla. Her frå biografien: «Ein dag han driv og køyrer ut møkk frå utedoen på garden, slår nokre verselinjer ned i han og vil ut. I all hast skriblar han ned desse på det han har for handa, nemleg ei fyrstikkøskje. Han held fram med møkk-køyringa, og når fleire strofer sprengjer på, vil han skrive ned meir på øskja. Men ho er søkk borte! Han ser seg desperat omkring etter noko å skrive på. Til slutt grip han til det einaste som finst innan rekkevidd, eit brukt dotørk i møkk- kjerra. På det skriv han ned 'Norsk kjærleikssong'.»
Til slutt grip han til det einaste som finst innan rekkevidd, eit brukt dotørk i møkk- kjerra. På det skriv han ned 'Norsk kjærleikssong'.
Slik fortalde han om diktfødinga, sjølv, men kan vi lite på han? Han var nok sannare når han skreiv dikt, enn når han skreiv og prata om dei.
I 1948 hadde Tor Jonsson klar ei tredje samling: Jarnnetter. Her skreiv han seg inn i kanon med minst eitt nytt dikt: «Du eig ikkje lykka.»
Du eig ikkje lykka einsleg. Lykka er ikkje for to.
Ropet frå verda skal alltid vera eit vårbrus gjennom ditt blod.
(…)
Er du eit menneske, eig du aldri den store ro.
Du eig ikkje lykka einsleg. Lykka er ikkje for to.
Han skreiv seg opp mot nye høgder i forfattarskapen, men han skreiv seg også ut av livet. Ved nyttårsleitet 1950–51 budde Tor Jonsson seg til å døy. Dei siste glørne slokna i kjærleikshåpet. Sjølvhataren nådde nye botnlause djup. Og så fekk han det for seg at i døden var kanskje Gud.
«Du høyrde når eg banna, men ikkje når eg bad». Han hadde berre avsky og forakt for korleis presteskap og rikfolk brukte religionen til undertrykkingsreiskap. Under krigen sette han i diktet «Skriftemål» ord på kor skuffa han var over Gud.
Du dømde meg. Du såg meg ifrå din høge glåmarstad. Du høyrde når eg banna, men ikkje når eg bad.
Den siste tida skreiv han dikt på dikt der han vekselvis skildra gudslengt og korleis han leita etter Gud.
Eg dyrkar ikkje gudenamn,
om enn eg lengtar mot å kjenne ei allmakt i meg brenne.
I «Haustkveld» gjev han innsyn i korleis kvinna han har møtt, også har stimulert dei religiøse draga i han:
Mørkret kom og fann oss.
Du fann stjernene.
Alle plukka du ned og gav meg, du gav meg ei onnor verd –
Så stod vi og lydde på susen
frå Guds veldige rike
og allting som ikkje er.
Under denne leitinga skriv han eit av dei sterkaste dikta i norsk litteratur, mykje nytta av så vel kristne som humanetikarar. Han kalla det «Fattig ynskje»:
Var eg ein Gud, ville eg skapa
ei stillare verd.
Der skulle alle elske.
Var eg ein Gud,
ville eg skapa kjærleik og død,
berre kjærleik og død.
Og til slutt når Tor Jonsson fram til det han må ha opplevd som den aller siste grenseposten. Han kallar då også diktet for «Ved grensa».
Hit er eg komen. Lenger går ingen veg. Bortanfor grensa
der bur Gud.
Drap må oppklarast. «Nå kjem jula, det er ei fin tid å hengje seg på», var opningsreplikken hans då han råka på ein barndomsven i Oslo rett innpå høgtida. Han sende ut mange varselmeldingar i omgangskretsen sin i Oslo om kva han planla. Skjebnegudane lirka det slik til at det vart Tarjei Vesaas som braut seg inn og fann han. I ei hytte Tor Jonsson leigde ute på Ingierstrand, saman med kunstnarvenen Arne Stømne, som den suicidale siste døgnet lura trill rundt for å kunne sleppe ut av livet. Han var i koma, Vesaas og Stømne fekk han til Ullevål sykehus.
Skjebnegudane lirka det slik til at det vart Tarjei Vesaas som braut seg inn og fann han.
Det var tydelege spor etter at han hadde brent ein del papir i omnen. Andre ark med ord på hadde han lagt klare for utgjeving. Eit av dei siste, kanskje det aller siste diktet Tor Jonsson gjorde ferdig, var «Så stig da i meg, einsemd»:
Så stig da i meg, einsemd,
storm mitt jordlivs siste skanse
og øyd min tæringsdraum om lykke her. Du avgrunnssvimre jord,
ver du ei onnor verd,
gjev all din løyndom
i denne gjennomlyste morgonstund,
i denne timen føre dødsens store dag når einsemdrøyster ropar meg attende til atterføding or ein annan grunn.
No stormar all mi einsemd mot si grense. Mitt liv var draum forutan dagklår visse, og difor eig eg ikkje jorda meir –
men livet skal eg aldri, aldri misse –
Livet stod ikkje til å redde. Klokka fem over fem søndag morgon 14. januar 1951 passerte Tor Jonsson grensa.
Sjølvhataren.Under arbeidet med biografien utetter 1990-åra nytta eg ein arbeidstittel for å hjelpe meg sjølv i dette arbeidet: Soga om eit varsla sjølvmord. I barneskulen ville han starte ein sjølvmordarliga. Den fyrste teksten han fekk på trykk, 16 år gamal, handlar om ein ung gut som løyser problema sine med å ta livet sitt. Han levde mest heile livet i eit dalstrok med godt over snittet mange sjølvmord, og han kjende ein del av desse skjebnane. I noveller, dikt og artiklar skreiv Tor Jonsson jamt om dødslengt. I bortimot to tredelar av dikta er døden der. Det er som om han samla sjølvmordarmot. Til slutt hadde han nok i begeret. Ein av to hovudingrediensar i gifta var hat, sjølvhat.
Før han velta seg ned i senga si den siste natta på Ingierstrand, la han eit dikt framfor brisken. Eit sjølvportrett grundig dyppa i giftbegeret. Dei første orda er desse: Eg åtte ikkje kjærleik …
Om hausten kom ei ny samling dikt av Tor Jonsson. Dikt han ikkje hadde brent, men gjort klare for at dei skulle avslutte diktararven etter han. Slik introduserte han dikta i denne bunken:
Kvar gong når hjartet sleit seg fri frå alt det tankesvarte,
da skreiv eg desse orda i
ei dagbok for mitt hjarte.
Og Ei dagbok for mitt hjarte vart boka heitande, slik diktaren sjølv gjorde framlegg om i avskilsbrevet til forleggjaren sin, Kjetil Ljøstad. Men sjølvportrettet «Eg åtte ikkje kjærleik» slapp ikkje inn mellom permane. Diktet vart også halde unna Dikt i Samling til førtiårsdagen hans i 1956. Det same skjedde om att i nye utgåver. I 1999 skulda forlaget på tekniske problem og at det vart dyrare å prente diktsamlinga om dei måtte ta inn diktet. Det var i alle fall ei ærleg forklaring.
Heller ikkje professor i litteratur ved Universitetet i Oslo, Otto Hageberg, tok med diktet i eit utval Jonsson-dikt. Han hadde ei anna forklaring. Han tykte ikkje det var godt nok. Her er diktet:
Eg åtte ikkje kjærleik
men tala pent med englemunn og alle mine tome ord
gjer stygg mi levestund.
Eg såg det vonde koma og visste kva det galdt men åtte ikkje kjærleik og difor sveik eg alt.
Eg brann for alle arme og stod i broderring, men åtte ikkje kjærleik og difor er eg ingen ting.
Eg åtte ikkje kjærleik
og difor er eg jord.
Men kanskje finst eit rike der einast kjærleik gror.
Gjev meg svolt og svide
gjev meg einsemd på ei øy. Den som elskar han skal sigre over døden med å døy.
Døden går i verda
skapar dagen om til natt. Der skal døden overvinnast kjærleik einast leva att.
Gjev meg gull og grøde
gjev meg meire enn eg treng. Ein gong skal eg døy i einsemd, lik ein fugl med broten veng.
Den fine tolkaren og formidlaren og det gode mennesket Otto Hageberg er borte og kan ikkje prosedere valet sitt. Berre dette frå mi side: Hageberg henta eit anna dikt Tor Jonsson lét etter seg, som titteldikt, «Kvite fuglar».
Til deg, du kjære, flyg siste tankane – Kvite fuglar
flyg or buret –
Ein gong møter eg deg, du kjære, på stille stader,
der kvite fuglar
syng i treom –
Og som introduksjon til utvalet sitt nytta Hageberg eit anna dikt, der også fuglemetaforen er heilt sentral:
Å dikte er å vera
det vesle som ein vart og sleppe kvite fuglar ut i nattesvart.
Å leva er å vera
det store som ein er
og stå i einsleg undring og høyre fuglar flyge inn frå ukjend verd.
Som vi nå veit, endar også diktet Tor Jonsson la framfor senga si, i ein fuglemetafor:
Ein gong skal eg døy i einsemd, lik ein fugl med broten veng.
Her må det då vera interessante trådar å fylgje for ein diktanalytikar?
«Mitt kalde einsemdhat». Tor Jonsson utvikla seg til litt av ein spesialist i å skildre si eiga kjærleikssmerte. Tekstene han skreiv den siste tida, viser at hjarteblod kan vera noko langt meir verkeleg enn ein litterær klisjé. Dei er ekstremt, sjølv til han å vera, sjølvutleverande. Men han drog òg ein annan person djupt inn i dikta sine.
Halldis Moren Vesaas og andre som var inne i redigeringa, prøvde å reise eit vern rundt sjølvmordaren.
«Eg åtte ikkje kjærleik» og nokre andre skakande sjølvhatdikt vart nok tekne ut av Ei dagbok for mitt hjarte av to grunnar: Halldis Moren Vesaas og andre som var inne i redigeringa, prøvde å reise eit vern rundt sjølvmordaren. Det fanst òg ein annan dei måtte trygge mot stygg baksnakking: Kvinna Tor Jonsson var kjær i, men ikkje kunne få. I brevet til forleggjaren bad han om at diktsamlinga skulle dediserast til ho. Forlaget ignorerte, forståeleg nok, dette siste ynsket frå Tor Jonsson.
Har denne kvinna som trekte seg unna Tor Jonsson, noka skuld i at han døydde berre 34 år gamal? Nei, meiner eg. Tor Jonsson fylte begeret sitt sjølv med ei dødeleg blanding av sjølvhat og gudslengt. På andre sida av livet var kanskje Gud, og om Gud ikkje hadde gjort så mykje for han dei 34 åra han levde, så var det kanskje meir å hente i døden? Det indikerer ein del av gudslengtdikta at han kan ha tenkt. Rett nok mista han den siste rest av trua på at han kunne bli lukkeleg saman med ei kvinne. Men han gav seg sjølv skulda for havariet. I dikta kan vi følgje korleis sjalusien og aggresjonen mot denne kvinna gradvis vart erstatta av sjølvhat. I einslegsenga vart han anklagar, dommar og bøddel.
Eg vart ein vandrar,
ein vegvill ein,
som drøymde om å byggje hus og bryte stein. Eg knytte mine hender
med tusen sjelers konsentrat
av det eg sjølv må bera,
– mitt kalde einsemdhat.
Det var han det var noko gale med. Han åtte ikkje kjærleik, fordi han ikkje var i stand til å elske. «Skuggen som held henne fast», skriv han i eit prosafragment frå denne siste tida, «er skuggen av min eigen fattigdom. Mitt grenselaust fattige liv». Han var styggeleg dyktig til å hate, også seg sjølv, som i «Bilete».
Eg hatar mitt eige bilete, det som lagnaden måla.
I eit anna av dei siste dikta, «Vegen eg gjekk til ende», summerer han livsrekneskapen sin slik:
Æva ber alt i fanget.
Tida har gråt og song.
Så skriv desse orda på grava: Han har ikkje levt eingong.
Dei depressive draga. Vi blir nok aldri samde om kor mykje som er arv og miljø i livsrekneskapane våre. Men det som er sikkert, er at Tor Jonsson nærte aggresjon, depresjon og mindregradskjensle frå tre hovudkjelder. Livssoga hans er som henta ut av ei skillingsvise. Faren Johannes Johnsen var legdunge, men kom seg ut og vekk, og tente nok skilling på anleggsarbeid til at han hadde råd til å realisere draumen om å kjøpe seg eit lite bruk. I dag då vi lever av å selje tenester til kvarandre, skjønar vi ikkje den fundamentale skilnaden mellom jordlaus og jordeigar. I dei hardaste bygdesamfunna var dette til ei dryg stund etter krigen mest å likne den sosiale skilnaden i dag på å bu på hospits og ha villa.
Faren mista bruket oppunder Lomseggen, fordi det truleg vart vitna falskt mot han. Johannes Johnsen var ein stridbukk, som tala makta midt imot både i politikken og i si eiga sak, til og med i rettssalen. Guten hans var berre åtte år då dei vart tvinga frå gard og grunn. Etter ein fem år lang og opprivande bygdekrig vann faren bruket attende. Tragisk nok døydde Johannes Johnsen same år. Guten var tretten år. Mora og dei tre borna måtte klare seg som best dei kunne i stusslegstugu.
Faren gjorde guten sin til ein soldat i bygdekrigen han førte. Farsarven var opprørstrong og hat. Arven frå mora var dei depressive draga i personlegdomen hans. Ho vart ikkje soldat, som sonen, men eit sivilt offer i bygdekrigen. Ho kom frå bra folk. Ho kunne ikkje opponere mot ektefellen og vart ein fange i sin eigen heim. Den kjenslevare guten må ha opplevd ein forferdeleg lojalitetskonflikt. Den tredje arven var bygda. Han kunne ikkje identifisere seg med dei som var stolte av og glade i bygda, men han klarte heller ikkje å rykkje opp røtene. For mange sambygdingar, ja, truleg dei fleste, var diktarspira oppi stusslegstugu ein tulling og tapar som ikkje kom seg laus frå mor si.
Psykiateren Sigmund Karterud fekk lese Tor Jonsson-biografien min før han kom ut i august 1999. Under lanseringa kunne Karterud opplyse meg og andre om at kreative menneske som kunstnarar og forfattarar har ein markant høgare sjølvmordsrate enn snittet av folket. Ut frå personlegdomsbiletet Karterud hadde danna seg gjennom biografien, så meinte han at Jonsson ikkje var manisk-depressiv, men at han sleit med angst og sosial fobi. I dag ville han truleg fått medisin og terapi som kanskje kunne ha hjelpt han til å halde fram i livet, trudde Karterud. Akkurat den hypotesen fekk eg moglegheit til å undersøkje nærare, då eg året etterpå stod framfor fleire hundre psykiatrar, psykologar og psykiatriske sjukepleiarar i hovudstaden. Eg la fram sjølvmordsprosessen for dei. Mange hadde òg lese boka, skjønte eg på kommentarane. Så spurde eg: Kor mange trur at Tor Jonsson truleg hadde vorte redda av det psykiatriske helsestellet om han hadde levd i dag?
Kor mange trur at Tor Jonsson truleg hadde vorte redda av det psykiatriske helsestellet om han hadde levd i dag?
Om lag ein fjerdedel rekte opp handa. Det var ikkje overraskande. Men det som undra meg, var at langt fleire kvinner enn menn hadde von om å redde Tor Jonsson frå sjølvmordardød. Denne kjønnsdelte skilnaden i tru på eige fag klarte eg derimot ikkje å få noka god utgreiing på.
Det kan vera nyttig å samanlikne norddølen Tor Jonsson og ringsaksokningen Alf Prøysen. Båe kom frå gråe kår. Nils Johan Rud sa dette om dei to: «Det kjennes som å ha vært barbeint gjennom blåklokkeeng og så komme bort i bare brennesle når en kommer fra Alf Prøysen til Tor Jonsson.»
Sjølv gjorde eg meg følgjande tankar om dei i biografien: «Tor Jonsson og Alf Prøysen angrip frå kvar sin kant. Den eine med glimt i auget, den andre med blodsmak i munnen. Men der flatbygddiktaren skrattar, der skjer fjellbygdlyrikaren tenner. (…) Alf Prøysen knepper fromt i hop fingrane kvar kveld under dyna i senga, som alt er varma opp av kona, og minner både seg sjølv og Vårherre om at det heilt sikkert vil bli ei betre verd, ja, kanskje alt i morgon. (…) Tor Jonsson ligg på sin kant med knytte nevar heilt aleine i nattemørkret og forbannar livet og krev ei betre verd.»
Som i ein spegel såg han alt som ikkje fanst der, og dikta om det. Det vart til lengt og sterke dikt. Så såg han på det som var der; det vart til sjølvhat og også sterke dikt, som blir lesne og brukte av stadig nye generasjonar.
Som dette, som han utruleg nok også klarte å skrive ved ei av dei siste grindene på sjølvmordarvegen:
Nærast er du når du er borte. Noko blir borte når du er nær. Dette kallar eg kjærleik –
Eg veit ikkje kva det er.
Før var kveldane fylte
med susing frå vind og foss. No ligg ein bortgøymd tone og dirrar imellom oss.
Og i november kjem frimerket som skal heidre hundreåringen Tor Jonsson, ein av våre store diktarar, også etter hans død.